Καλοκαιρινό καταφύγιο στη Σέριφο

Στο βραχώδες τοπίο της Σερίφου η εικόνα ενός πλέγματος από επιμήκεις μάντρες, τις ξερολιθιές, κυριαρχεί στις πλαγιές του νησιού. Ο λόγος που οι κάτοικοι διαμόρφωναν με τόσο κόπο αυτά τα ιδιαίτερα πλατώματα (πεζούλες) πάνω στις απόκρημνες πλευρές των βουνών ήταν για να συγκρατούν το πολύτιμο χώμα και να καλλιεργούν τη γη στις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν στο ξερικό κυκλαδικό τοπίο.

Ο σχεδιασμός της κατοικίας «Lia Residence» εμπνέεται από το πέτρινο αυτό στοιχείο και αναπτύσσεται σε μια άγρια πλαγιά με έντονη κλίση, όπου η ιδέα της παραδοσιακής ξερολιθιάς μετασχηματίζεται σε ένα σύμπλεγμα από κλειστούς και ανοιχτούς χώρους, οι οποίοι ακολουθούν τη φυσική ροή του εδάφους προς τη θάλασσα, διαμορφώνει αυλές προστατευμένες από τους δυνατούς αέρηδες και προσφέρει εντυπωσιακή θέα στον κόλπο της Λιας.

Καθώς βρισκόμαστε στις Κυκλάδες, η Ηλιάνα Κερεστετζή του γραφείου MOLD/ architects, με έδρα την Αθήνα και τη Σέριφο, η οποία ήταν υπεύθυνη για την αρχιτεκτονική μελέτη, και οι συνεργάτες της (Richard Rubin, Μαρία Βρεττού, Κατερίνα Δασκαλάκη, Φώτης Ζαπαντιώτης) έπρεπε να σχεδιάσουν μια κατοικία που να ανταποκρίνεται στους αυστηρούς όρους δόμησης και στους περιορισμούς που ισχύουν στα νησιά της περιοχής. Η πρότασή τους έχει ξεχωρίσει με πολλούς διαγωνισμούς και έχει λάβει βραβεία και διακρίσεις, κυρίως για τον τρόπο που το κτιριακό αποτύπωμα ελαχιστοποιείται και αφομοιώνεται από το φυσικό τοπίο.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το ύψος των κτιρίων δεν μπορεί να υπερβαίνει τον έναν όροφο, η ενοποίηση όλων των χώρων σε έναν συμπαγή όγκο είναι υποχρεωτική, ενώ τα μεγάλα ανοίγματα και οι πρόβολοι απαγορεύονται.

Η ζωή σε τρεις... ζώνες

Η αρχιτεκτονική σύνθεση ακολουθεί την τυπολογία των παραδοσιακών κυκλαδίτικων σπιτιών –τις γνωστές «κατοικιές» –, όπου μικρών διαστάσεων δωμάτια, συχνά ακανόνιστου σχήματος, χτίζονταν στη σειρά και εμπλουτίζονταν από μεταγενέστερες προσθήκες όταν/αν οι απαιτήσεις της οικογένειας αυξάνονταν. Η σύγχρονη «κατοικιά», στο ανατολικό τμήμα της Σερίφου, διαρθρώνεται σε τρεις ζώνες, που ενώνονται μεταξύ τους με αυλές και σκεπαστές βεράντες. Βρίσκεται σε ένα οικόπεδο έξι στρεμμάτων και καταλαμβάνει περισσότερα από 200 τ.μ. με τους χώρους διημέρευσης να βρίσκονται στο κεντρικό κτίσμα στο μεσαίο επίπεδο του αρχιτεκτονικού συμπλέγματος. Στο ανώτερο επίπεδο έχει τοποθετηθεί ο ξενώνας, ο οποίος διαθέτει ανεξάρτητη είσοδο, ενώ στο κατώτερο τα τέσσερα υπνοδωμάτια.

Τα σταθερά χτιστά στοιχεία της επίπλωσης –κουζίνες, καθιστικά, κρεβάτια, μπάρμπεκιου, μπαρ–, που σχεδιάστηκαν ειδικά τόσο για τους εσωτερικούς όσο και για τους εξωτερικούς χώρους, εμπνέονται από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και δημιουργούν ένα ενιαίο αισθητικό αποτέλεσμα. Η διακόσμηση είναι λιτή, έμφαση όμως δόθηκε στον φωτισμό που έγινε από το γραφείο IFI group. Δημιουργεί ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στο εσωτερικό και αναδεικνύει όμορφες γωνιές σε κάθε δωμάτιο.

Χωρίς αντιπερισπασμό

Σημαντικό στοιχείο στην οπτική ενοποίηση αλλά και στη λειτουργία του συνόλου είναι το γεγονός ότι οι εξωτερικοί χώροι αποτελούν συνέχεια του εσωτερικού του σπιτιού.

Μάλιστα, μια και στο νησί οι ιδιοκτήτες απολαμβάνουν κατά κύριο λόγο τη ζωή στην ύπαιθρο, ζητούμενο ήταν η δημιουργία πολλών εξωτερικών καθιστικών, τα οποία θα μπορούν να εξυπηρετήσουν ποικίλες δραστηριότητες ή στιγμές χαλάρωσης. Γι’ αυτόν τον λόγο σε κάποια σημεία έχουν διαμορφωθεί χώροι στεγασμένοι, περίκλειστοι και απάνεμοι, ενώ αλλού είναι ανοιχτοί, εκτεθειμένοι στον ήλιο και στον αέρα. Ολοι ωστόσο επικοινωνούν μεταξύ τους και σηματοδοτούν την πορεία προς τη θάλασσα.

Υλικά με ιστορία

Βασική πρωταγωνίστρια της εξοχικής κατοικίας είναι η άγρια κόκκινη πέτρα που επιλέχθηκε για τις τοιχοποιίες και ενσωματώνεται πλήρως στο φυσικό τοπίο του νησιού. Σε συνδυασμό με τη χρήση του σιδήρου και της πατητής τσιμεντοκονίας επιδιώκεται μεγαλύτερη ιδιωτικότητα, καθώς η κατοικία μοιάζει να βυθίζεται μέσα στην πλαγιά. Σε αυτή τη λογική συμβάλλει η δημιουργία υπόσκαφων στα δώματα των οποίων φυτεύτηκαν διάφορα αυτοφυή εδώδιμα φυτά, όπως θυμάρι, δεντρολίβανο, ρίγανη, και άλλα βότανα. Οι ελιές, οι πικροδάφνες και οι βουκαμβίλιες που επιλέχθηκαν για τον περιβάλλοντα χώρο ενισχύουν τον μεσογειακό χαρακτήρα και πρασινίζουν την πλαγιά.

Τα οξειδωμένα δοκάρια ΙPE που χρησιμοποιήθηκαν στα σκίαστρα και σε άλλες κατασκευές συνδέονται με την εξόρυξη ακατέργαστου σιδηρομεταλλεύματος από τα μεταλλεία της Σερίφου – οι αρχιτέκτονες τα επέλεξαν σκόπιμα, για να δημιουργηθεί μια σύνδεση με την ιστορία του τόπου.

Λόγω των υλικών –πέτρινοι τοίχοι, πράσινες ταράτσες, ξύλινα κουφώματα, ποιοτικά υαλοπετάσματα– η ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου είναι εξαιρετικά χαμηλή. Η βιοκλιματική μελέτη προβλέπει επίσης φωτοβολταϊκά στοιχεία, ο κλιματισμός του κτιρίου και η παραγωγή ζεστού νερού γίνονται μέσω αντλιών θερμότητας αέρα-αέρα, ενώ τα το νερό της βροχής και τα λύματα (έπειτα από επεξεργασία) διοχετεύονται στην άρδευση του χώρου.